لامپ کم مصرف چگونه کار می کند؟ معایب و مزایا
لامپ کم مصرف چیست؟
لامپ کم مصرف نوعی لامپ از خانواده لامپ های فلورسنت است که به عنوان جایگزینی با لامپ های رشته ای پرمصرف ساخته شدند. لامپ کم مصرف به اندازه لامپ های قدیمی نور تولید میکنند با این تفاوت که مصرف بسیار کمتری نسبت به آنها دارند و همچنین عمر طولانی تری دارند، با توجه به این دو ویژگی با اینکه قیمت بالاتری نسبت به لامپ رشته ای دارند اما در دراز مدت از نظر اقتصادی بسیار بصرفه تر هستند. در ایالات متحدهٔ آمریکا استفاده از هر یک عدد لامپ کم مصرف در مقایسه با یک لامپ معمولی می تواند تا ۳۰ دلار در هزینه برق صرفه جویی کنند و علاوه بر این تا ۲۰۰۰ برابر کمتر گازهای گلخانه ای تولید می کنند.
افزایش فرکانس کار این نوع لامپ ها یکی از پیشرفت های بسیار مهم در فناوری ساخت آنها است که به جای ۵۰ یا ۶۰ هرتز، چندین کیلوهرتز است (مثلاً ۲۰ کیلوهرتز) این باعث باعث شده که سیم پیچ و دیگر اجزای مدار راه انداز لامپ، بسیار کوچکتر شود، اینویژگی باعث شده که آنها را لامپ فلورسنت فشرده نامیده شوند. از سوی دیگر، با این کار مشکل چشمک زدن و آهسته روشن شدن لامپ از بین برود.
تاریخچه
با ایجاد بحران نفتی در سال ۱۹۷۳ میلادی شخصی به نام اِد هامر، که مهندس شرکت General Electric بود، با بودجه ای در حدود ۲۵ میلیون دلار این لامپ ها را طراحی، تولید انبوه انحصاری آنها را آغاز و در دسترس همگان قرار داد. اما بعدها با فاش شدن فناوری ساخت این لامپ ها افراد دیگر توانستند با کپی برداری آنها را تولید کنند.
لامپ کم مصرف چگونه کار می کند؟
لامپ فلورسنت (مهتابی ها) و لامپ فلورسنت فشرده (کم مصرف) با فنآوری فلورسنس و همچنین تغییر طول موج نور روشن می شوند. این نوع لامپ ها با تخلیه الکتریکی بخار جیوه که به شکل پرتوهای ماوراء بنفش ساطع می شود کار می کنند.
لوله های شیشه ای خمیده در لامپ کم مصرف با گاز جیوه پر شده با روشن شدن لامپ و عبور جریان برق بالاست الکترونیکی اتفاق می افتد و این امر باعث می شود که بخار جیوه نور را در محدوده ی ماورای بنفش تولید و باعث تحریک پوشش فسفر در داخل لوله شیشه ای شود، و این امر باعث می شود نور در محدوده ی قابل مشاهده تشعشع یابد.
چوک های الکترونیکی که وظیفه انتقال جریان برق به گاز داخل لوله را دارند از یک برد الکترونیکی کوچک، یکسو کننده ها، خازن های صافی و معمولا دو عدد کلید ترانزیستوری تشکیل شده شده اند که یک مدار تشدید فرکانس بالا را با یک اینورتر DC به AC سری می کنند. فرکانس بالای منتجه که چیزی حدود حدود ۴۰ کیلو هرتز است به لامپ اعمال می شود.
لازم به ذکر است که این دو عنصر مهم تشکیل دهنده این لامپ ها با توجه به خواص فیزیکی و شیمیایی خود برای انسان مضراتی به همراه دارند.
مزایای استفاده از لامپ کم مصرف
– طول عمر حدود ۸ برابر بیشتر از لامپهای رشتهای
– به میزان بسیار زیادی و چیزی در حدود یک پنجم لامپ رشته ای باعث کاهش مصرف انرژی می شوند.
– کاهش تولید گاز های گلخانه ای نسبت به لامپ رشته ای
– تولید گرمای بسیار کمتر از لامپهای رشته ای
مضرات لامپ کم مصرف در طولانی مدت
– خستگی زودرس
– افسردگی
– افزایش ایجاد تنش های روانی
– کاهش تمرکز ذهنی و و بازه کاری افراد
– ایجاد احساس ضعف و بی حالی
– انتشار اشعه ماوراء بنفش (UV) و نور آبی مضر برای انسان
– تاثیر منفی در رنگ وسایلی که حساس به اشعه UV هستند
– قابل استفاده نبودن در مدار دیمر دار
– کک و مک (جهت پیشگیری کرم ضد آفتاب موثر است)
– سرطان سینه (زنانی که در طول شب در اتاقی با چراغ روشن می‌خوابند، با احتمال ۲۲ درصد بیشتر از زنانی که در اتاق تاریک می‌خوابند ممکن است به سرطان سینه دچار شوند)
– آب مروارید (افرادی که در طول روز بیشتر از ۸ ساعت در معرض نور لامپهای فلوروسنت هستند، ۵ برابر بیشتر از افرد دیگر دچار این بیماری می شوند)
– مواد سمی از جمله جیوه در اثر شکسته شدن لامپ کم مصرف (به مدت ۱۵ دقیقه اتاق را ترک کنید)
